Przejdź do treści

Rodzina pszczela traktowana i definiowana jest jako organizm

W skład rodziny pszczelej wchodzą następujące rodzaje osobników:

Pszczoły robotnice (osobniki żeńskie)

W rodzinie pszczelej występuje podział pszczół robotnic w zależności od ich wieku. Pszczoła robotnica rodzi się (wygryza) po 21 dniach od złożenia zapłodnionego jaja przez matkę pszczelą.

Przez:

  • 1-3 dni po wygryzieniu zajmuje się czyszczeniem i polerowaniem komórek w plastrze przygotowując je pod następne pokolenia pszczół,
  • od 3-6 dnia zajmują się karmieniem larw starszych,
  • od 7-14 dnia zajmują się karmieniem larw młodszych,
  • od 8-14 dnia zajmują się odbieraniem pyłku i nektaru od pszczół zbieraczek. Nektar przerabiają na miód a pyłek jest magazynowany w komórkach, ubijany głową i taki pyłek nazywa się Pierzgą,
  • od 15-18 dnia zajmują się budową plastrów,
  • od 19-21 dnia zajmują się obroną gniazda – strażniczki,
  • od 21 do końca swojego życia pracują jako zbieraczki.

Pszczoły umierają w większości z przepracowania w 5-6 tygodniu swojego życia.

Trutnie (osobniki męskie)

Trutnie w ulu nic nie robią. Łażą leniwie po plastrach, nadstawiają języczki, aby pszczoły je karmiły (same nie pobierają pokarmu). Jedyną rolę jaką pełnią to jest unasiennienie matki w trakcie lotu weselnego.

Truteń rozwija się z niezapłodnionego jaja składanego przez matkę. Zatem truteń nie ma ojca, ale za to ma dziadka. 🙂

Trutnie żyją w rodzinie pszczelej przez cały sezon. W jesieni nie są już w ulu potrzebne. Są zbędnym bagażem do wykarmienia. W związku z tym pszczoły usuwają trutnie jesienią z ula. Brutalne, ale prawdziwe. Jeśli jest jakiś osobnik bardzo namolny i nie chce dać się wypędzić wówczas dwie pszczoły robotnice biorą delikwenta “pod paszki” i wyrzucają z ula.

Matka pszczela (królowa)

Matka pszczela rozwija się z jaja zapłodnionego i od czasu złożenia jaja do jej wygryzienia mija jedynie 16 dni.

Jest to pszczoła, która najdłużej żyje w rodzinie pszczelej. Jest odpowiedzialna za tworzenie się nowych pokoleń pszczół. Tylko matka może składać jaja, z których rozwijają się pszczoły robotnice i trutnie.

Z ciekawostek o matce pszczelej.
Matka pszczela w kilka dni po tym jak się urodzi (wygryzie) wylatuje na jedyny w swoim życiu lot godowy – zwany Lotem Weselnym. W trakcie takiego lotu, matka udaje się do miejsca zwanego trutowiskiem i tam kopuluje z kilkunastoma trutniami.
Następnie wraca do ula, z którego wyfrunęła i po kilku dniach zaczyna składać jaja. Warto tutaj nadmienić, że truteń po kopulacji natychmiast umiera.

Matka pszczela jest podstawą funkcjonowania rodziny pszczelej. Zdrowa, młoda matka działa pobudzająco i motywująco na pszczoły. W obecności matki pszczoły są pracowite, zbierają nektar i pyłek, chętnie budują plastry. Jeśli z jakiś powodów ginie matka pszczela to pszczoły już po 30 minutach od jej utraty zachowują się nerwowo. Jakby zdawały sobie sprawę, że ich byt jest zagrożony. Podejmują wtedy czynności “ratunkowe”, budują mateczniki ratunkowe z których wygryzą się młode królowe.


Ponieważ w rodzinie pszczelej jest tylko jedna matka, zatem jeśli pszczoły budują kilka mateczników to co się dzieje z tymi matkami. A więc pierwsza matka, która się urodzi “likwiduje” pozostałe mateczniki. Jeśli w tym samym czasie wygryzą się dwie lub więcej matek, wówczas matki walczą ze sobą i przeżyje najsilniejsza.

W nowoczesnej pasiece – a taką chce prowadzić i prowadzę, nowoczesna gospodarka opiera się o częsta wymianę matek starych na matki nowe. Z reguły matki w ulach nie trzyma się dłużej niż dwa lata. Matka starsza staje się coraz bardziej niewydajna, jeśli chodzi o składanie jaj i w pewnym momencie – w obliczu słabnięcia siły rodziny pszczelej, same pszczoły zdecydują o wymianie matki w procesie Cichej wymiany. Dlatego też każda matka zakupiona u renomowanego hodowcy matek, posiada swój rodowód, numer oraz jest oznakowana kolorowym opalikiem. Kolor opalika nie jest obojętny. Jest 5 kolorów opalików. Dla każdego roku inny. I tak w 2020 roku był to niebieski, w tym roku 2021 jest biały, w roku 2022 będzie to kolor żółty, w roku 2023 będzie to kolor czerwony, potem zielony i znowu niebieski.

W tym miejscu chciałbym przybliżyć kilka ciekawostek z życia rodziny pszczelej.
Rodzina pszczela liczy od 20 000 do nawet 120 000 osobników. Liczebność głownie zależy od pory roku oraz od siły rodziny.
Zimą rodzina jest mniejsza liczy 20 – 30 tysięcy osobników, latem w pełni sezonu 80 a nawet 120 tysięcy osobników.
Aby pszczoły mogły wyprodukować jeden kilogram miodu muszą:

  • wykonać ok 160 tysięcy lotów,
  • odwiedzić kwiatów od 200 tysięcy (lipa) do 2 mln 100 tysięcy (facelia),
  • a następnie odparować nadmiar wody. W miodzie dojrzałym wody jest nie więcej niż 20%, natomiast w nektarze zawartość wody może dochodzić do 80%.

W rodzinie pszczelej zimującej nie ma trutni. Pszczoły w jesieni pozbywaj się wszystkich trutni z ula. Jeśli jakiś jest bardzo oporny i nie chce wyjść dobrowolnie to dwie pszczoły “biorą go pod pachy” i wyciągają z ula.

Na wiosnę pszczoły wychowają sobie nowe trutnie.

Rodzina pszczela na swoje potrzeby rocznie zużywa około 80 kg miodu oraz około 15 -30 kg pyłku.

Pszczoły zbieraczki w poszukiwaniu źródeł nektaru i pyłku odlatują max na 2 km od ula. Może się jednak zdążyć ze odległość, na która lecą będzie nawet 5 km. Lot taki jest nieekonomiczny. Bo więcej “paliwa” zużyją na sam lot niż przyniosą do ula.

Dziennie jedna pszczoła zbieraczka wykonuje:
– ok 10 lotów po nektar
– ok 15 lotów po pyłek
– ok 100 lotów po wodę

Długość życia pszczół wynosi:

  • robotnice do 5 tygodni w sezonie. Natomiast pszczoły zimujące nawet 6 miesięcy od (sierpnia-września do marca-kwietnia a czasami nawet do maja)
  • matka (królowa) do 6 lat.